پاسخ به برخی پرسشها در حوزه ی مهدویت

 آیا بین زنده شدن اصحاب امام زمان (عج) موقع ظهور و زنده شدن

روز قیامت شباهتی وجود دارد ؟ یا دو امر کاملا مجزاست ؟

و...............

 

پرسش: آیا بین زنده شدن اصحاب امام زمان (عج) موقع ظهور و زنده شدن روز قیامت شباهتی وجود دارد ؟ یا دو امر کاملا مجزاست ؟

پاسخ: به زنده شدن در دوران ظهور در اصطلاح «رجعت» گفته می‌شود. در رجعت افراد با همان صورت(شکل) و بدن که از دنیا رفته بودند، زنده شده و از قبر خارج می‌شوند: مثل کسی که مدتی در خواب بوده است، یعنی، فضایی که به آن برمی‌گردد، همان دنیا و زمینی است که از آن رفته بود (با تمام قوانین و خواص خود) و شامل کسانی می‌شود که افراد بسیار خوبی بودند (محض ایمان) یا بسیار بد بوده‌اند(محض کفر). گروهی از آنان برای دیدن حکومت عدل و شاد شدن برمی‌گردند و گروهی برای کیفر دیدن و چشیدن جزای دنیوی . اما صحنه قیامت فضایی کاملا متفاوت است. به تصریح آیات «یوم تبدل الارض غیر الارض» قیامت روزی است که زمین تبدیل شده و این زمین نخواهد بود «یوم نطوی السماء کطی السجل للکتب» قیامت روزی است که آسمان نیز برچیده و جمع می‌شود و خورشید و ماه خاموش شده از بین می‌روند. بنابراین زنده شدن در قیامت، برگشت به دنیا و زمین نیست، زیرا اصلا این زمین و آسمان به این صورت در قیامت وجود ندارد. بنابر بعضی از روایات نیز افراد در شکلی که از دنیا رفته‌اند، زنده نمی‌شوند؛ بلکه گروهی به شکل خوک، گروهی به شکل گرگ، عده‌ای کفتار، گروهی موش و مورچه و ... محشور می‌شوند و قیافه خود را از دست می‌دهند. البته افراد صالح به شکل انسان محشور می‌شوند در قیامت نیز همه از اولین انسان تا آخرین فرد زنده می‌شوند.
بنابراین فقط اسم هر دو زنده شدن است؛ اما فضا و شکلی که در آن زنده می‌شوند، با هم متفاوت است.






 

پرسش: آیا حضرت عزیر(ع) هم ، همزمان با ظهور امام زمان (عج) و در کنار حضرت خضر و حضرت عیسی حضور دارند یا نه ؟

پاسخ: در بحث ظهور و رجعت اشاره شده که عده‌ای از گذشتگان (مثل اصحاب کهف حضرت عیسی، و خضر و مالک اشتر و ...) باز خواهند گشت، ولی تا آنجایی که ما اطلاع داریم، مطلبی درباره حضور حضرت عزیر(ع) در منابع دیده نشده است.





 

پرسش: آیا در زمان ظهور آقا تمامی کسانی که در حق آنها ظلم شده است ، رجعت کرده و به دنیا بر می گردند یا تنها عده ای که امام بخواهد برمی گردند ؟

پاسخ: در روایات آمده است کسانی در زمان ظهور رجعت می‌کنند که یا مؤمن خالص و دارای تقوایی بالا باشند و یا کافر معاند. بنابراین تنها مظلوم بودن علت رجعت نیست. البته برخی از کسانی که در راه دفاع از دین و امامت و ولایت اهل بیت(ع) مورد ظلم واقع می‌شوند نیز در دوران ظهور رجعت می‌کنند(نه هر کسی که به علل مختلف مورد ظلم واقع شده است).
البته در روایاتی آمده است: در زمان حکومت امام زمان(ع) هر مؤمن که بخواهد، می‌تواند به دنیا بازگردد. اما اختیاری است؛ لذا برخی بر می‌گردند و بعضی نمی‌آیند.






 

پرسش: آیا ممکن است که رزمندگان مفقود الاثر که هیچ خبری از آنها نداریم جزء یاران و سربازان درجه اول (313 نفر) امام زمان باشند و مثلا در معیت آن حضرت زندگی نموده و هنگام ظهور ایشان پا در رکاب باشند همانند خضر نبی یا حضرت مسیح ؟

پاسخ: سخن گفتن در این زمینه به صورت شفاف و قطعی دشوار و غیر صحیح است. البته اینکه رزمندگان عزیز مفقود الاثر، بتوانند جزء یاران باشند، امر ممکنی است؛ زیرا وقتی سایر مردم با خواندن دعا و تلاش در انجام وظیفه، بتوانند لیاقت یاری حضرت را داشته باشند، این ایثارگران نیز می‌توانند در زمره یاران حضرت باشند. اما اینکه الان همراه حضرت باشند، امری است که واقعاً از دسترس علم ما خارج است. در برخی روایات، از همراهی عده‌ای محدود(حدوداً سی نفر) سخن به میان آمده است. از این رو ادعای حضور همه عزیزان مفقود الاثر در معیت حضرت ولی عصر، مشکل است. به علاوه که نیازی به معیت و همراهی برای یاوری نیست، زیرا بر اساس روایات یکی از حوادث ظهور «رجعت» است، یعنی؛ برخی اموات مؤمنین به دنیا باز می‌گردند و فیض یاوری آن حضرت را به دست می‌آورند. لذا مفقود الاثران نیز اگر به شهادت رسیده باشند، ممکن است باز در زمان ظهور به دنیا باز گردند و جزء یاران قرار گیرند.





 

پرسش: آیا همه ائمه (ع) رجعت می کنند ؟

پاسخ: هر چند اصل رجعت مورد پذیرش شیعه می‌باشد و اعتقاد به آن بر اساس آیات و روایات است؛ ولی جزئیات این مسأله چندان شفاف و روشن نیست. از جمله آنها رجعت ائمه معصومین(ع) است. در روایات تصریح روشنی به رجعت امام حسین(ع) شده است، اما در مورد رجعت سایر ائمه و ویژگی‌های آن، مطلب به طور دقیق، روشن نیست.





 

پرسش: آیا امکان دارد رزمندگان مفقود الاثر ایران در هنگام ظهور از یاوران خاص حضرت مهدی باشند؟

پاسخ: سخن گفتن در این زمینه به صورت شفاف و قطعی دشوار و غیر صحیح است. البته اینکه رزمندگان عزیز مفقود الاثر، بتوانند جزء یاران باشند، امر ممکنی است؛ زیرا وقتی سایر مردم با خواندن دعا و تلاش در انجام وظیفه، بتوانند لیاقت یاری حضرت را داشته باشند، این ایثارگران نیز می‌توانند در زمره یاران حضرت باشند. اما اینکه الان همراه حضرت باشند، امری است که واقعاً از دسترس علم ما خارج است. در برخی روایات، از همراهی عده‌ای محدود(حدوداً سی نفر) سخن به میان آمده است. از این رو ادعای حضور همه عزیزان مفقود الاثر در معیت حضرت ولی عصر، مشکل است. به علاوه که نیازی به معیت و همراهی برای یاوری نیست، زیرا بر اساس روایات یکی از حوادث ظهور "رجعت" است، یعنی؛ برخی اموات مؤمنین به دنیا باز می‌گردند و فیض یاوری آن حضرت را به دست می‌آورند. لذا مفقود الاثران نیز اگر به شهادت رسیده باشند، ممکن است باز در زمان ظهور به دنیا باز گردند و جزء یاران قرار گیرند.





 

پرسش: آیا در هنگام ظهور امام زمان حضرت عزیر نیز در کنار حضرت حضور دارند؟

پاسخ: در بحث ظهور و رجعت اشاره شده که عده‌ای از گذشتگان (مثل اصحاب کهف حضرت عیسی، و خضر و مالک اشتر و ...) باز خواهند گشت، ولی تا آنجایی که ما اطلاع داریم، مطلبی درباره حضور حضرت عزیر(ع) در منابع دیده نشده است.





 

پرسش: آیا رجعت اختیاری است ؟

پاسخ: آیات و روایات مربوط به رجعت و بازگشت مردم به دنیا، بیانگر زندگی دوباره برای همه مردم نیست بلکه گروهی دوباره باز‌می‌گردند. خداوند در آیه‌ی هشتاد و سوم از سوره‌ی نمل می‌فرماید: "آن روز، از هر امتی، گروهی را محشور می‌کنیم". همچنین از امام صادق(ع) نقل شده است: "رجعت عمومی نیست بلکه جنبه خصوصی دارد. باز نمی‌گردند مگر افرادی که ایمان خالص و خوب داشته باشند یا شرک و کفر خالص داشته باشند".(بحار الانوار، ج53، ح39)، البته بازگشت هر کدام علت و حکمت خاص خود را دارد.
باید توجه داشت هر چند با تکیه بر آیات و روایات رجعت امری پذیرفتنی است اما بسیاری از جزئیات آن برای ما روشن نیست و ما نمیتوانیم به درستی پیرامون آنها اظهار نظر کنیم. از جمله این امور، اختیاری بودن رجعت برای رجعت کنندگان است. شاید بتوان گفت: رجعت برای مؤمنان به صورت اختیاری است. بدین معنا که هنگام ظهور مؤمنانی که امکان رجعت برای آنان فراهم است اگر بخواهند میتوانند به دنیا برگردند. در این زمینه روایتی نیز نقل شده است که مفضل میگوید: نام قائم(ع) برده شد و کسانی از اصحاب که مردند در حالی که منتظر(ظهور) او بودند. امام صادق(ع) به ما فرمود: هنگامی که قیام کند، میآید مؤمن را در قبرش [مأموران الهی به نزد او میروند] پس به او گفته میشود: ای فلان، به درستی که صاحب (و امام) تو ظاهر شد، پس اگر میخواهی به او ملحق شوی پس ملحق شو و اگر میخواهی در نعمت و عنایت پروردگارت باقی بمانی پس بمان.(بحار الانوار، ج53، ص91، ح98) طبق این روایت بازگشت به دنیا برای مؤمن حالت اختیاری دارد. البته به نظر میآید بازگشت کافران اختیاری نمیباشد زیرا یکی از آثار و حکمتهای بازگشت آنان به دنیا چشیدن عذاب دنیوی نیز میباشد ، و طبیعی است که چنین امری مطلوب آنان نخواهد بود.





 

پرسش: آیا می توان دوران ظهور حضرت مهدی را درک کرد؟ آیا تنها زندگان یاور حضرت هستند؟

پاسخ: ما این امید را داریم که زمان ظهور را درک کرده و در رکاب حضرت باشیم، ولی اگر عمر ما به زمان ظهور متصل نشد؛ بنابرآنچه از قرآن و روایات استفاده می‌شود، این است که گروهی از مؤمنان ـ که قبل از ظهور از دنیا رفته‌اند ـ به اذن خدا به دنیا برمی‌گردند و در رکاب حضرت و جزء یاران او خواهند بود. یاران آن بزرگوار هم از افرادی هستند که در زمان ظهور زنده‌اند و هم از کسانی‌اند که قبل از ظهور از دنیا رفته و دوباره زنده می‌شوند. لذا از ما خواسته شده که هر روز صبح دعای عهد بخوانیم(مفاتیح الجنان، بعد از دعای ندبه) امام صادق(ع) در روایتی فرمود: هر کس قبل از صبح این دعا را بخواند؛ از یاران قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور بمیرد، دوباره زنده شده و از قبر خارج می‌شود. در متن این دعا نیز ما از خدا می‌خواهیم اگر قبل از ظهور از دنیا رفتیم دوباره زنده شویم: "اللهم ان حال بینی و بینه الموت...".





 

پرسش: آیا می توانیم دعای عهد را برای مرده ها هم بخوانیم ؟ آیا احتمال دارد کسانی که نخوانده اند در زمان ظهور رجعت کنند؟

پاسخ: مقدمه اول: از آیات و روایات به دست می‌آید که ارواح مردگان پس از مرگ و خارج شدن جان‌ها از بدن‌ها، زنده‌اند و در حیات آخروی زندگی می‌کنند (عالم برزخ) صاحبان ایمان و مؤمنین در عالم برزخ در عیش و رفاه و برخوردار از الطاف و نعم پروردگارند و کفار و منافقین در عذاب و شکنجه به سر می‌برند.
مقدمه دوم: یاد کردن اموات به خصوص اقوام و دوستان بسیار مطلوب و جزء دستورات اکید اسلام است. انجام دادن عمل خیر به نیابت آنها از قبیل دعاها و زیارات و انفآقات و هدیه کردن ثواب آن اعمال به انها، بسیار سفارش شده است.
امام صادق(ع) فرموده‌اند: «همانا نماز و روزه و صدقه و حج و عمره و هر کار نیکی، مرده را سود می‌رساند تا آنجا که بسا میتی در فشار است پس بر او توسعه می‌دهند و به او گفته می‌شود، این در ازای عمل فرزندت فلانی و عمل برادر دینیت فلانی است».(وسائل الشیعه، ج5، ص368).
پس شایسته است که ثواب دعا و اعمال خیر برای حضرت ولی عصر(ع) را به مردگان هدیه کنیم، به این صورت که در دعاها و اعمال خیری که برای حضرت انجام می‌دهیم از طرف آنان انجام دهیم. مثلاً وقتی در حق مولایمان امام عصر(ع) دعا می‌کنیم و از خداوند فرج و ظهورش را طلب می‌کنیم. به قصد نیابت از پدر و مادر و سائر اموات انجام دهیم.
دعای عهد هم یکی از همین دعاهاست که ما می‌توانیم بخوانیم و گذشتگان و امواتمان را در ثواب آن شریک کنیم.
نکته مهم این است که در خود دعای عهد این مطلب آمده است که : ما از خدای سبحان می‌خواهیم که سلام و درود مخصوص خود را که معادل عرش الهی است از طرف همه مؤمنین و مؤمنات در شرق و غرب عالم و از طرف خودم و پدرم و مادرم به خدمت امام عصر(ع) ابلاغ فرماید: «اللهم بلغ مولانا الامام المهدی القائم بامرک صلوات الله علیه و علی آبائه الطاهرین عن جمیع المؤمنین و المؤمنات فی مشارق الارض و مغاربها سهلها و جبلها و برها و بحرها و عنی و عن والدی من الصلوات زنة عرش الله و مداد کلماته و ما احصاه علمه و احاط به کتابه.
پس ما می‌توانیم دعای عهد را بخوانیم و ثواب آن را به ارواح مؤمنین و مؤمنات، پدر و مادر و بستگانمان هدیه کنیم.
اما قسمت دوم سؤال: (زنده شدن مؤمنین بدون خواندن دعای عهد) از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: هر کس در چهل بامداد این عهد به سوی پروردگار دعا کند، از یاران ما خواهد بود. و اگر قبل از ظهور حضرت مهدی(ع) بمیرد، خداوند او را برای یاری آن حضرت زنده کند.
البته خواننده می‌داند که دستورات اسلام به هم پیوسته و یکپارچه است. که از سه بخش عقائد، احکام و اخلاق تشکیل شده است. و عمل به همه آنها موجب نجات و رسیدن به پاداش الهی است.
لذا اگر مسلمانی وظیفه الهی و شرعی و اخلاقی خود را انجام دهد و در عین حال منتظر ظهور حضرت ولی عصر(ع) باشد و در شوق دیدار آن بزرگوار و رسیدن به دولت و حکومت جهانی آن حضرت تضرع و زاری کند ـ اگر چه دعای عهد را نخوانده باشد ـ اما اعتقاداً و عملاً خصوصیت یاران و منتظران حضرت را داشته باشد، امید است که چنین کسی در زمان ظهور امام زمان(ع) زنده گردد و آن حضرت را یاری کند.
علم دانایان عالم یک سخن از علم اوست
جود و بخشش‌های حاتم یک نم از دریای اوست
هر که امروز از فراق روی او گریان بود
بی گمان فردای رجعت موسم احیای اوست





 

پرسش: بحث رجعت را توضیح دهید؟

پاسخ: رجعت در لغت به معنای بازگشت است و در اصطلاح بازگشت گروهی از مؤمنان خاص و عده‌ای از منافقان و کفار، قبل از قیامت به این جهان است. اعتقاد به "رجعت" یکی از عقاید شیعه است که برگرفته از آیات و روایات می‌باشد. اینکه چه کسانی رجعت می‌کنند، باید گفت: در روایات به دو صورت بیان شده است:
الف. به صورت کلی سخن از بازگشت برخی از مؤمنان خالص(از جمله برخی انبیای بزرگوار) و مشرکان خالص اشاره شده است(تفسیر برهان، ج2، ص408).
ب. در روایات به رجعت پیامبر و ائمه بزرگوار(ع) ـ‌ از جمله امام حسین(ع) ـ اشاره شده است. در برخی دیگر از روایات سخن از رجعت اصحاب کهف، مالک اشتر، سلمان و مقداد به میان آمده است.






 

پرسش: بحث رجعت و بداء را توضیح دهید؟

پاسخ: الف. مراد از رجعت آن است که در زمان ظهور عده‌ای از انسان‌هایی که از دنیا رفته‌اند دوباره زنده می‌شوند. طبق برخی روایات رجعت کنندگان شامل انسان‌های مؤمن و بسیار خوب و افراد کافر و بسیار بد است. مؤمنان برمی‌گردند تا هم در رکاب حضرت مهدی(ع) برای تحقق حکومت عدل با دشمنان بجنگند و احیانا سعادت شهادت نصیب آنان شود و هم دوران طلایی ظهور را ببینند، و کافران زنده می‌شوند تا در عذاب دنیوی نیز قرار گیرند. البته علت اصلی رجعت برای ما به درستی روشن نیست.
ب. بداء در لغت ظهور بعد از خفاء و پنهان است اما بداء در اصطلاح عقاید شیعه به این معنی است که : خداوند برای انسان غیر از مقررات مطلق و حتمی، مقررات مشروط نیز قرار داده است که در صورت تحقق شرایط و اسباب، آن امر مقدر، اتفاق می‌افتد.
انسان با توجه به اختیاری که خداوند به او داده است می‌تواند با اعمال و کردارش این‌گونه تقدیرها را تغییر دهد به این صورت که اسباب و شرایط آن تقدیر تغییر کند و لذا آن امر مقدر واقع نشود. مثلا در تقدیر انسانی بوده است که در تاریخ معینی دچار بیماری شود ولی او با صدقه آن بیماری را از خود رفع کند و عوامل بروز بیماری از بین برود. البته خداوند علم ازلی دارد که مقررات مشروط چیست، انسان چه اختیاری می‌کند و چه اعمالی انجام می‌دهد، و سر انجام چه امری رخ می‌دهد، ولی علم خداوند از انسان سلب اختیار نمی‌کند.






 

پرسش: چه افرادی با ظهور امام زمان رجعت می کنند؟ (همه افراد یا افراد محدود)

پاسخ: آیات و روایات مربوط به رجعت و بازگشت مردم به دنیا، بیانگر زندگی دوباره برای همه مردم نیست بلکه گروهی دوباره باز‌می‌گردند. خداوند در آیه‌ی هشتاد و سوم از سوره‌ی نمل می‌فرماید: "آن روز، از هر امتی، گروهی را محشور می‌کنیم". همچنین از امام صادق(ع) نقل شده است: "رجعت عمومی نیست بلکه جنبه خصوصی دارد. باز نمی‌گردند مگر افرادی که ایمان خالص و خوب داشته باشند یا شرک و کفر خالص داشته باشند".(بحار الانوار، ج53، ح39)، البته بازگشت هر کدام علت و حکمت خاص خود را دارد.





 

پرسش: چه کسانی رجعت می کنند ؟

پاسخ: رجعت در لغت به معنای بازگشت است و در اصطلاح بازگشت گروهی از مؤمنان خاص و عده‌ای از منافقان و کفار، قبل از قیامت به این جهان است. پیرامون اینکه چه کسانی رجعت می‌کنند، باید گفت: در روایات به دو صورت بیان شده است:
الف. به صورت کلی سخن از بازگشت برخی از مؤمنان خالص(از جمله برخی انبیای بزرگوار) و مشرکان خالص اشاره شده است(تفسیر برهان، ج2، ص408).
ب. در روایات به رجعت پیامبر و ائمه بزرگوار(ع) ـ‌ از جمله امام حسین(ع) ـ اشاره شده است. در برخی دیگر از روایات سخن از رجعت اصحاب کهف، مالک اشتر، سلمان و مقداد به میان آمده است.
گفتنی است رجعت به دنیا برای برخی خواص فقط نیست، بلکه اگر کسی قابلیت و لیاقت یاوری امام مهدی(ع) را در خود ایجاد کند ولی قبل از ظهور از دنیا برود، امکان رجعت برای او نیز فراهم است. از این رو به شیعیان سفارش شده است که دعای عهد را بخوانند. در مورد این دعا از امام صادق(ع) نقل شده است: هر کس آن را چهل صبح بخواند از یاران قائم(ع) خواهد بود و اگر بمیرد به اذن خداوند زنده خواهد شد.
باید توجه داشت این دعا، علاوه بر آن که روح ایمان را در انسان تقویت کرده و با توجه به عهد و پیمان با حضرت، انسان را ملزم میکند برای حفظ پیمان و بیعت خود زندگی خود را بر پایه دین برنامهریزی کند و از جاده دین منحرف نشود تا در گروه پیمان شکنان قرار گیرد، همچنین راه بازگشت به دنیا را در صورت مرگ قبل از ظهور هموارتر میکند.
اللهم ان حال بینی و بینه الموت الذی جعلته لعبادک حتما مقتضیا فآخرجنی من قبری ...





 

پرسش: رجعت یعنی چه ؟ اگر برگشت ارواح مومنین و ائمه (ع) به زمین است ، که معنی ندارد ، چون بازگشت اموات به زمین محال است و بیان کنید معنی واقعی را ؟

پاسخ: «رجعت» به معنای بازگشت و مراد از آن این است که در زمان ظهور و بعد از آن، برخی از انسان‌هایی که مرده بودند، دوباره زنده می‌شوند. البته نه عموم مردم؛ بلکه مؤمنان خالص و مشرکان خالص. مراد از این برگشت، برگشت ارواح نیست، بلکه بدن‌‌های آنان به امر و اذن خدا دوباره به صورت انسان ایجاد شده و روح به بدن ملحق می‌شود و آنان دوباره مانند یک انسان عادی زندگی دیگری را شروع می‌کنند. اما اینکه گفته‌اید محال است؛ چنین نیست زیرا: در آیات متعدد قرآن، به زنده شدن دوباره یک مرده تصریح شده است که نمونه بارز آن زنده شدن عزیر پیامبر، پس از صد سال (بقره/259) زنده شدن چهار پرنده(بقره/260) و ... است. در این زمینه روایات فراوانی نیز وجود دارد. عقل نیز آن را محال نمی‌داند؛ زیرا دلیلی بر محال بودن آن نیست.
و لذا در دعای عهد از خداوند می‌خواهیم: اگر مردیم دوباره ما را زنده کند.(مفاتیح الجنان).






 

پرسش: در رابطه با رجعت و تقیه توضیح دهید ؟ و آیا 313 نفر رجعت کننده زنده هستند ؟

پاسخ: یکم. رجعت در لغت به معنای بازگشت است و در اصطلاح بازگشت گروهی از مؤمنان خاص و عده‌ای از منافقان و کفار، قبل از قیامت به این جهان است. اعتقاد به «رجعت» یکی از عقاید شیعه است که برگرفته از آیات و روایات می‌باشد. اینکه چه کسانی رجعت می‌کنند، باید گفت: در روایات به دو صورت بیان شده است:
الف. به صورت کلی سخن از بازگشت برخی از مؤمنان خالص(از جمله برخی انبیای بزرگوار) و مشرکان خالص اشاره شده است(تفسیر برهان، ج2، ص408).
ب. در روایات به رجعت پیامبر و ائمه بزرگوار(ع) ـ‌ از جمله امام حسین(ع) ـ اشاره شده است. در برخی دیگر از روایات سخن از رجعت اصحاب کهف، مالک اشتر، سلمان و مقداد به میان آمده است.
آیات و روایات مربوط به رجعت و بازگشت مردم به دنیا، بیانگر زندگی دوباره برای همه مردم نیست بلکه گروهی دوباره باز‌می‌گردند. خداوند در آیه‌ی هشتاد و سوم از سوره‌ی نمل می‌فرماید: «آن روز، از هر امتی، گروهی را محشور می‌کنیم». همچنین از امام صادق(ع) نقل شده است: «رجعت عمومی نیست بلکه جنبه خصوصی دارد. باز نمی‌گردند مگر افرادی که ایمان خالص و خوب داشته باشند یا شرک و کفر خالص داشته باشند».(بحار الانوار، ج53، ح39)، البته بازگشت هر کدام علت و حکمت خاص خود را دارد.
دوم. تقیه در لغت، به معنای سپر گیری و نوعی دستور حفاظتی است. به عبارت دیگر، تقیه رعایت اصل استتار حرکت، در برابر دشمنان است. تقیه اقسامی دارد:
1. تقیه مداراتی، این قسم از تقیه، در واقع، نوعی حرکت اجتماعی و برای حفظ وحدت و مصالح امت اسلامی است.
2. تقیه در برابر خطرات فردی: مانند از دست رفتن جان و ...
نکته‌ی مهم آن است که موارد تقیه تحت قاعده اهم و مهم است. یعنی، آنجا که حفظ جان اهم است باید تقیه کرد و آنجا که رعایت مصلحت اهم دیگری، مانند حفظ کیان اسلام در بین باشد، تقیه حرام است.
می‌توان گفت، در رابطه با حفظ آبرو و حیثیت نیز مسأله همین طور است؛ یعنی، آنجا که حفظ حیثیت اهم باشد، تقیه روا است ولی در صورتی که خلاف تقیه اهم از حفظ آبرو باشد، تقیه جایز نیست. در هر حال تنها با حکومت جهانی امام زمان، است که تشیع بر سراسر عالم گسترش مییابد و نیازی به تقیه نیست اما تا پیش از ظهور قانون تقیه پابرجا است.
سوم. همانگونه که می‌دانید هر پدیده و اتفاقی برای نتیجه دادن احتیاج به شرایط خاصی دارد؛ یعنی، از یک عمل در شرایط خاص می‌توان نتیجه مطلوب را گرفت و انجام کاری در هر شرایط ثمر بخش نیست. ظهور و قیام امام زمان(ع) نیز برای به ثمر رسیدن و نتیجه دادن، احتیاج به شرایطی دارد که به آن «شرایط ظهور» گویند و در صورتی که این شرایط فراهم شود، ظهور اتفاق می‌افتد. یکی از آن شرایط وجود یاران لایق و کارآمد است. معلوم است که بدون یاران مفید، یک رهبر نمی‌تواند اهداف خود را عملی سازد. بنابراین برای ظهور نیاز به اصحابی با کفایت است و در رأس آنان 313 نفر هستند. اینان بهترین و بالیاقت ترین افراد هستند و فرمانده و کارگزاران امام زمان(ع) در دوران ظهور خواهند بود و همه آنها نیز اهل زمان ظهور نخواهند بود، بلکه تعدادی در گذشته بودند؛ اما زنده شده و به دنیا برمی‌گردند(مانند اصحاب کهف، مالک اشتر، مقداد، سلمان و ...).
اینکه چرا 313 نفرند؟ باید گفت: دلیل خاصی لازم ندارد بالآخره باید تعدادی یاران اصلی حضرت باشند. البته شاید به جهت یادآوری جنگ بدر است که اولین جنگ پیامبر اسلام بود و تعداد یاران آن حضرت 313 نفر بودند.
درباره اینکه آیا 313 نفر پیدا شده‌اند؛ گفتنی است: ظهور شرایط متعددی دارد که یکی وجود یاران است و به غیر آن، پذیرش عمومی مردم و آماده بودن کل جامعه نیز شرط است. پس تنها وجود یاران نیست که باعث ظهور می‌شود. علاوه بر اینکه یاران حضرت تنها 313 نفر نیستند، بلکه آغاز قیام و حرکت امام با حدود ده تا پانزده هزار نفر شروع خواهد شد. بنابراین امام یاران زیادی لازم دارد که باید آماده جانفشانی در راه ایمان و عدالت شوند و علاوه بر یاران، مردم نیز آماده گردند تا ان شاء الله ظهور هر چه سریع‌تر اتفاق افتد.









 

پرسش: رجعت در دوران امام مهدی چگونه است؟ ارتباط رجعت ( شباهت و تفاوت ) با قیامت چیست؟

پاسخ: به زنده شدن در دوران ظهور در اصطلاح "رجعت" گفته می‌شود. در رجعت افراد با همان صورت(شکل) و بدن که از دنیا رفته بودند، زنده شده و از قبر خارج می‌شوند: مثل کسی که مدتی در خواب بوده است، یعنی، فضایی که به آن برمی‌گردد، همان دنیا و زمینی است که از آن رفته بود (با تمام قوانین و خواص خود) و شامل کسانی می‌شود که افراد بسیار خوبی بودند (محض ایمان) یا بسیار بد بوده‌اند(محض کفر). گروهی از آنان برای دیدن حکومت عدل و شاد شدن برمی‌گردند و گروهی برای کیفر دیدن و چشیدن جزای دنیوی . اما صحنه قیامت فضایی کاملا متفاوت است. به تصریح آیات "یوم تبدل الارض غیر الارض" قیامت روزی است که زمین تبدیل شده و این زمین نخواهد بود "یوم نطوی السماء کطی السجل للکتب" قیامت روزی است که آسمان نیز برچیده و جمع می‌شود و خورشید و ماه خاموش شده از بین می‌روند. بنابراین زنده شدن در قیامت، برگشت به دنیا و زمین نیست، زیرا اصلا این زمین و آسمان به این صورت در قیامت وجود ندارد. بنابر بعضی از روایات نیز افراد در شکلی که از دنیا رفته‌اند، زنده نمی‌شوند؛ بلکه گروهی به شکل خوک، گروهی به شکل گرگ، عده‌ای کفتار، گروهی موش و مورچه و ... محشور می‌شوند و قیافه خود را از دست می‌دهند. البته افراد صالح به شکل انسان محشور می‌شوند در قیامت نیز همه از اولین انسان تا آخرین فرد زنده می‌شوند.
بنابراین فقط اسم هر دو زنده شدن است؛ اما فضا و شکلی که در آن زنده می‌شوند، با هم متفاوت است.






 

پرسش: سازگاری و رابطه رجعت با تکلیف چیست ؟

پاسخ: 5ـ مناسب بود سؤال به صورت شفافتری طرح میشد تا مراد پرسشگر به روشنی معلوم شود. در مورد سؤال احتمالاتی قابل بیان است که به برخی اشاره میشود:
الف. انسان وقتی به پایان عمر خود میرسد و وارد مرحله جدید از زندگی یعنی عالم پس از مرگ میشود، حقایق برای او روشن میشود و او به وضوح سرانجام نیکان و بدان را درک میکند. در این صورت، چنین انسان، اگر دوباره به دنیا باز گردد حتما و به صورت خودکار (جبری) به طرف خوبیها حرکت میکند و برای او زمینه اختیار و تکلیف معنای خود را از دست میدهد.
در پاسخ باید گفت: بر اساس روایات افرادی که به دنیا باز میگردند یا مؤمن محض هستند و یا کافر محض. مؤمن محض کسی است که ایمان در همه وجود او جریان پیدا کرده است. او در دنیا که بود حق را پذیرفته و به راستی به آن عمل کرده بود. او قبل از آن که چشمانش به حقایق باز شده باشد با اختیار به آن عمل میکرد. چنین فردی هر چند وقتی میمیرد و پرده از جلوی چشمان او برداشته میشود حقایق را به صورتی کاملتر درک میکند، ولی در صورت بازگشت به دنیا برای یاری امام عصر(ع) و پیدایش زمینه دوباره برای اختیار، انتخاب خوبیها نه بر اساس دیدن حقایق بلکه بر اساس شناخت و معرفت کاملی است که قبلا پیدا کرده بود. او یافته بود که عبودیت و بندگی خداوند هدف از خلقت او و راه رسیدن به قرب الهی است و لذا به آن ایمان آورده بود و در راه حق گام برداشته بود. اما در مورد کافر محض در هنگام رجعت، دو نکته قابل بیان است:
1. او نه برای اختیار و انتخاب و عمل کردن بلکه برای چشیدن عذاب دنیوی میآید. لذا تکلیفی در مورد او اصلا متصور نیست؛
2. بر فرض امکان اختیار و ترتب تکلیف باز او در جاده انحراف حرکت میکند زیرا در دوره اول زندگی دنیوی خود، با انجام کارهای ناپسند، خود را از عالم انسانیت خارج کرده بود و چشم و گوش و قلب خود را به سخن حق کاملا بسته بود بگونهای که دیگر چشم و گوش و قلبی نداشت. خداوند در مورد اینان میفرماید: "وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثِیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ"؛"به یقین، گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم، آنها دلهایی (عقلها) دارند که با آن (اندیشه نمیکنند) و نمیفهمند، و چشمایی که با آن نمیبینند و گوشهایی که با آن نمیشنوند، آنها همچون چهارپایانند بلکه گمراهتر، اینان همان غافلانند".(اعراف/179).
خداوند در مورد پند نگرفتن و آلودگی آنان میفرماید: " حَتَّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّی أَعْمَلُ صالِحاً فِیما تَرَکْتُ کَلاَّ إِنَّها کَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ"؛"(انها همچنان به راه غلط خود ادامه میدهند) تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرا رسد، میگوید: پروردگارا مرا بازگردانید. شاید در آنچه ترک کردم(وکوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم. (ولی به او میگویند:) چنین نیست! این سخنی است که او به زبان میگوید(و اگر باز گردد، کارش همچون گذشته است)". (مؤمنون/99-100).
ب. آدمی وقتی از دنیا رفت دوران انتخاب و عمل او به پایان میرسد و لذا تکلیف دیگر برای او معنا ندارد در حالی که بازگشت دوباره او به دنیا مستلزم مکلف شدن اوست.
در پاسخ باید گفت: دلیل برداشته شدن تکلیف برای آن بود که با مرگ، زمینه اختیار و عمل بر اساس انتخاب از بین میرفت. بر این مبنا، وقتی بازگشت به دنیا و انجام عمل اختیاری ممکن باشد تکلیف نیز متوجه فرد میشود و این اشکالی را تولید نمیکند. البته اگر برگشت کفار برای چشیدن عذاب دنیوی باشد تکلیفی نیز متوجه آنان نیست زیرا آنان برای عذاب میآیند و لذا جایی برای عمل اختیاری آنان متصور نخواهد بود.





 

پرسش: طریق رجعت به دنیا در عصر ظهور ؟

پاسخ: رجعت یا بازگشت به دنیا امری عمومی نیست بلکه طبق روایات مؤمنان خالص و مشرکان خالص به دنیا باز میگردند. مشرکان برای چشیدن عذاب و مؤمنان برای یاری حضرت و حرکت و رشد بیشتر به طرف کمال و قرب الهی.
در روایات راه خاص و ویژهای برای رجعت ذکر نشده است. مهم، ایمان صحیح و کامل به خدا داشتن و انجام عمل صالح و توجه فراوان به وظایف و دستورات دین میباشد. البته از امام صادق(ع) نقل شده است اگر کسی چهل صبح دعای عهد(در کتاب مفاتیح الجنان، بعد از دعای ندبه) را بخواند از یاران قائم(ع) خواهد بود و اگر قبل از ظهور از دنیا برود دوباره زنده میشود. روشن است این دعا و امثال آن وقتی مؤثر است که انسان به وظایف دینی اهتمام جدی و فراوان داشته باشد و قابلیت سربازی امام زمان(ع) را در خود ایجاد کند.






 

پرسش: رجعت یعنی چه ؟ اگر برگشت ارواح مومنین و ائمه (ع) به زمین است ، که معنی ندارد ، چون بازگشت اموات به زمین محال است و بیان کنید معنی واقعی را ؟

پاسخ: «رجعت» به معنای بازگشت و مراد از آن این است که در زمان ظهور و بعد از آن، برخی از انسان‌هایی که مرده بودند، دوباره زنده می‌شوند. البته نه عموم مردم؛ بلکه مؤمنان خالص و مشرکان خالص. مراد از این برگشت، برگشت ارواح نیست، بلکه بدن‌‌های آنان به امر و اذن خدا دوباره به صورت انسان ایجاد شده و روح به بدن ملحق می‌شود و آنان دوباره مانند یک انسان عادی زندگی دیگری را شروع می‌کنند. اما اینکه گفته‌اید محال است؛ چنین نیست زیرا: در آیات متعدد قرآن، به زنده شدن دوباره یک مرده تصریح شده است که نمونه بارز آن زنده شدن عزیر پیامبر، پس از صد سال (بقره/259) زنده شدن چهار پرنده(بقره/260) و ... است. در این زمینه روایات فراوانی نیز وجود دارد. عقل نیز آن را محال نمی‌داند؛ زیرا دلیلی بر محال بودن آن نیست.
و لذا در دعای عهد از خداوند می‌خواهیم: اگر مردیم دوباره ما را زنده کند.(مفاتیح الجنان).